تجزیه و تحلیل روند رشد اشتغال و تغییرات ساختاری آن در بخش صنعت در استانهای مختلف ایران

امروزه در اقتصاد رشد و توسعه اقتصادی بدون توجه به بخش صنعت مقدور نمی باشد. همچنین اشتغال و به طور کلی نیروی انسانی در مسائل اقتصادی جایگاه ویژه ای دارد. در اقتصاد ایران اشتغال از دغدغه های اصلی سیاستگذاران اقتصادی می باشد. تجزیه وتحلیل روند رشد اشتغال صنعتی و ساختار آن در سطح استانهای ایران مستلزم شناخت دقیق از استعدادها و پتانسیلهای بالقوه صنایع و ترکیب آن در استانها می باشد تا بتوان برنامه ریزی و اشتغال زایی متوازن و متعادل در هر یک از استانها اتخاذ نمود. در طبقه بندی استانهای ایران از بعد نرخ رشد اشتغال صنعتی طی دوره زمانی سالعای 1353-1373 و تغییرات آن بین دو دوره زمانی یعنی دوره اول، سالهای 1353-1363 و دوره زمانی دوم، سالهای 1364-1373 نتایج به این صورت بوده است که در 24 استان کشور، نرخ رشد اشتغال صنعتی در 20 استان بیشتر از کل کشور بوده ونرخ رشد اشتغال صنعتی فقط در 4 استان کمتر از کل کشور بوده است . همچنین نرخ رشد اشتغال صنعتی در 10 استان از دوره دوم افزایش یافته است . به عبارت دیگر اشتغال صنعتی در 10 استان در حال شکوفایی بوده است . اما در 14 استان دیگر نرخ رشد اشتغال صنعتی از دوره اول به دوره دوم کاهش یافته است . یعنی 14 استان از نظر نرخ رشد اشتغال صنعتی در حال افول بوده است . بنابراین از نظر نرخ رشد اشتغال صنعتی 14 استان به سمت همگرایی و 10 استان دیگر به سمت واگرایی حرکت کرده اند. به منظور تجزیه و تحلیل ساختار صنایع علاوه بر شناسایی صنایعی که استانها از نظر اشتغال در طی دو مقطع زمانی سالهای 1355 و 1375 در آن صنایع مزیت نسبی داشته و به عنوان صنایع پایه ای معرفی شده اند، جهت شناسایی عوامل اختلافات نرخ رشد اشتغال صنعتی بین استانها و کشور توسط روش تغییر-سهم، مشخص شده است که چون تغییرات ساختاری در 11 استان مثبت و در 13 استان منفی بوده است در نتیجه ترکیب صنایع-نسبت به ترکیب صنایع مطلوب کشور-در 11 استان مطلوب و در 13 استان دیگر نامطلوب بوده است . همچنین چ.ن تغییرات افتراقی در 15 استان مثبت و در 9 استان دیگر منفی بوده در نتیجه اثرات رقابتی در 15 استان باعث افزایش اختلافات نرخ رشد اشتغال صنعتی و در 9 استان دیگر باعث کاهش شده است . بنابراین علل اختلافات نرخ رشد اشتغال صنعتی بیشتر مربوط به اثرات رقابتی یا ویژگیهای استانی بوده و اثرات تجمعی ناشی از ساختار صنایع، تاثیر کمتری بر اختلافات نرخ رشد اشتغال صنعتی داسته است . یعنی اینکه رشد اشتغال بخش صنعت در اغلب استانها مربوط به اثرات رقابتی می باشد و نه اثرات تجمعی.